Gần đây, ông Hu vì bị đau ngực kéo dài trong 3 ngày không thuyên giảm đã đến bệnh viện nhân dân huyện Vĩnh Gia, tỉnh Chiết Giang để khám bệnh. Qua kiểm tra, ông được chẩn đoán mắc nhồi máu cơ tim cấp tính không có ST chênh lên (NSTEMI). Chụp động mạch vành cho thấy, đoạn giữa của nhánh trước tim (một trong những mạch máu quan trọng nhất của tim) bị hẹp 99%, lưu lượng TIMI ở đoạn xa là cấp độ 1 (trong phân loại lưu lượng TIMI, cấp độ 1 chỉ ra rằng chỉ có rất ít máu lưu thông qua mạch), bên trong động mạch vành trước có nhiều huyết khối bám vào thành mạch. Đội ngũ trung tâm đau ngực của bệnh viện đã phản ứng nhanh chóng, chỉ trong vòng 2 phút sau khi ông Hu nhập viện đã hoàn thành điện tâm đồ chẩn đoán và ngay lập tức thực hiện thủ thuật PTCA (can thiệp mạch vành qua da). Nếu không có can thiệp kịp thời như vậy, rất có thể bệnh nhân đã gặp phải cái chết đột ngột do bệnh lý động mạch vành nhiều nhánh hoặc nhồi máu cơ tim diện rộng.
Ông Hu 30 tuổi, từ trường hợp của ông có thể thấy rằng nhồi máu cơ tim ở người trẻ có ba đặc điểm lớn: tổn thương nhiều mạch máu, tải lượng huyết khối lớn, sự tiến triển đặc biệt nhanh chóng.
Dữ liệu mới nhất cho thấy bệnh tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa. “Báo cáo sức khỏe và bệnh tim mạch Trung Quốc” chỉ ra rằng tỷ lệ bệnh nhân nhồi máu cơ tim ở độ tuổi 30 đã tăng từ 15% vào năm 2000 lên 25% vào năm 2020, tương đương với việc trong số 4 bệnh nhân nhồi máu tim có 1 người là thanh niên.
Dữ liệu lâm sàng cũng cho thấy thành phần các yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân nhồi máu tim trẻ tuổi, trong đó tiền sử hút thuốc chiếm 87,6%, uống rượu chiếm 64,3%, thức khuya hơn 3 lần/tuần chiếm 79,2%, chế độ ăn nhiều chất béo chiếm 83,1%.
Có thể thấy rằng, hút thuốc và thức khuya là những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến nhồi máu cơ tim. Ông Hu đã bị nhồi máu cơ tim do hút thuốc lâu dài và thức khuya, nicotine trong thuốc lá đã liên tục làm tổn thương nội mạc mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.
Nghiên cứu cho thấy, nguy cơ nhồi máu tim ở người hút thuốc cao gấp 2 đến 6 lần so với người không hút thuốc. Thức khuya kéo dài khiến hệ thống thần kinh giao cảm luôn hưng phấn, làm co mạch, tăng huyết áp, tăng tải cho tim, trở thành sát thủ của nhồi máu cơ tim. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều chất béo và muối (như đồ ăn giao hàng) dễ gây ra béo phì, mỡ máu cao, thúc đẩy sự hình thành mảng bám.
Dấu hiệu nhồi máu cơ tim ở người trẻ không giống như ở người già. Người già thường cảm thấy đau ngực kéo dài, trong khi người trẻ thường có cảm giác khó chịu tạm thời, như cảm thấy tức ngực hoặc đau ngực sau khi hoạt động, nghỉ một lúc là sẽ thuyên giảm. Hoặc có thể đau răng hoặc đau vai lưng không rõ lý do; và còn có triệu chứng cảnh báo toàn thân như đổ mồ hôi nhiều, buồn nôn, tim đập nhanh kèm theo biến động huyết áp. Những tiến triển khó lường như ông Hu cần được chú ý. Hơn 50% bệnh nhân trẻ tuổi vì bỏ qua triệu chứng sớm đã chậm trễ trong việc đi khám, khi nhập viện thì đã xuất hiện tổn thương nhiều mạch.
Việc điều trị nhồi máu cơ tim rất quan trọng trong việc nắm vững nguyên tắc “thời gian chính là cơ tim”. Mỗi phút trễ sau khi xảy ra nhồi máu cơ tim, khoảng 1 triệu tế bào cơ tim sẽ chết. Cả cấp cứu và quản lý dài hạn đều cần được coi trọng. Cấp cứu cần tuân thủ nguyên tắc “120 kép”, tức là ngay khi cảm thấy đau ngực cần gọi 120, cố gắng thông mạch trong vòng 120 phút. Phòng ngừa cấp 1 cần tiến hành can thiệp lối sống, phải bỏ thuốc lá và hạn chế rượu, ngủ đúng giờ, bỏ thuốc lá có thể làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim xuống 35% trong vòng 1 năm, tránh thức khuya và đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi ngày; đồng thời phải lập kế hoạch tập luyện, thực hiện 150 phút tập thể dục aerobic cường độ vừa phải mỗi tuần, tránh ngồi lâu. Về việc giám sát phòng ngừa cấp 2, những người trên 30 tuổi cần thực hiện kiểm tra hàng năm, bao gồm xét nghiệm lipid máu bốn chỉ số, kiểm tra troponin tim nhạy cảm cao, theo dõi huyết áp động lực và thay đổi điện tâm đồ, v.v.
Trẻ không phải là “thẻ miễn tử” cho sức khỏe, mỗi lần thức khuya và hút thuốc đều như đang trải thảm đỏ cho nhồi máu cơ tim. Từ hôm nay, hãy lắng nghe tiếng nói của cơ thể, đừng để trái tim bạn “sụp đổ” trong im lặng!
