Vào ngày 24 tháng 8, Nhật Bản đã bắt đầu xả nước thải hạt nhân từ Fukushima ra biển, gây ra sự quan tâm và thảo luận toàn cầu, đồng thời khiến người dân lo lắng về muối ăn, dẫn đến “cơn sốt mua muối” tại nhiều nơi.
Có người lo ngại rằng nước thải hạt nhân từ Fukushima sẽ làm ô nhiễm muối, còn một số người cho rằng muối i-ốt có thể bảo vệ khỏi bức xạ. Vậy muối ăn thực sự không an toàn? Muối i-ốt có thể bảo vệ khỏi bức xạ không? Có cần tích trữ muối hay không?
Trước khi trả lời những câu hỏi này, hãy cùng tìm hiểu muối biển đến từ đâu.
I. Nước biển biến thành muối như thế nào? Có an toàn không?
Tài liệu liên quan cho thấy, trong 1 kg nước biển có khoảng 35 gram muối, loại muối này được gọi là muối biển, trong đó muối dùng để chế biến chỉ chiếm khoảng 27 gram. Độ mặn của nước biển không chỉ chứa natri clorua (tức là muối ăn) mà còn chứa magie clorua và các chất khác.
Vậy muối trong đại dương đến từ đâu? Muối trong đại dương được tạo ra từ các loại đá bao phủ trái đất. Khi mưa rơi xuống đá, nước mưa hòa tan các chất có trong đá, những dòng nước này (cùng với nước suối) dần dần biến thành nước sông và chảy vào biển.
Việc sản xuất muối biển là đưa nước biển vào các bể muối ở bãi biển, sau đó nước sẽ được bốc hơi qua sự chiếu sáng của mặt trời, và từ đó thu được muối biển, tiếp đó được tinh chế thành muối ăn. Muối biển chỉ chiếm khoảng 15%-20% tổng số muối ăn. Các vùng sản xuất muối biển chính ở Trung Quốc bao gồm Liêu Ninh, Hà Bắc, Thiên Tân, Sơn Đông, Giang Tô và một số nơi khác như Hải Nam, Quảng Đông cũng sản xuất một phần muối biển, thường được gọi là muối biển miền Nam với sản lượng thấp hơn.
▲Công nhân làm việc tại bể tinh thể muối biển
Về lo ngại của người dân về việc nước biển ô nhiễm ảnh hưởng đến an toàn của muối, một quan chức của Cục Muối cho biết,
Sản xuất muối ăn tại Trung Quốc phải trải qua ba cấp độ kiểm tra và phân tích nghiêm ngặt, chỉ khi đạt tiêu chuẩn mới được đưa vào quy trình sản xuất muối thành phẩm.
Sau khi muối thành phẩm được sản xuất ra, nó phải qua quy trình kiểm tra độ ẩm và tiêu chuẩn trước khi được đưa ra thị trường bán, đảm bảo mỗi mẻ muối ăn đều an toàn.
II. Ngoài muối biển, còn nhiều loại muối khác để lựa chọn
Tài nguyên muối trong tự nhiên phân bố rộng rãi, nước biển, hồ muối, giếng muối và mỏ muối đều chứa nhiều muối. Trung Quốc là nước sản xuất muối thô lớn nhất thế giới, trong đó khoảng 10 triệu tấn muối thô được sử dụng để sản xuất muối ăn. Những năm gần đây, sản lượng muối ăn hàng năm của Trung Quốc ổn định ở khoảng 12 triệu tấn.
Theo nguồn gốc, ngoài muối biển, còn có muối mỏ và muối hồ.
Thực tế,
muối mỏ là loại muối chính mà người dân sử dụng tại Trung Quốc.
Muối mỏ được làm từ muối đá hoặc nước muối thiên nhiên dưới lòng đất (không bao gồm nước muối dưới lòng đất ven biển) và chiếm khoảng 70%-75% tổng lượng muối ăn. Nước bề mặt được bơm vào mỏ muối để hòa tan muối đá tạo thành nước muối bão hòa, sau đó sử dụng thiết bị chân không để bốc hơi nước và sản xuất muối. Các vùng sản xuất muối mỏ chính nằm ở Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Hồ Nam, Thiên Tây, Giang Tô, Hà Nam và Giang Tây.
Muối hồ là loại muối khai thác từ hồ muối hoặc làm từ nước muối hồ. Nó chiếm khoảng 5%-10% tổng lượng muối ăn, các vùng sản xuất chính nằm ở Thanh Hải, Tân Cương, Nội Mông và Cam Túc.
Ngoài ra, theo quy trình chế biến, muối có thể được chia thành muối ăn thông thường (bao gồm muối tinh chế, muối nghiền, muối phơi nắng) và muối ăn đa dạng (bao gồm muối thấp natri, muối giảm natri, muối gia vị, muối chế biến đặc biệt), tất cả đều có những ứng dụng khác nhau trong cuộc sống hàng ngày.
III. Có thể bảo vệ chống bức xạ bằng muối i-ốt không?
Nhiều người lo ngại rằng nước thải hạt nhân từ Fukushima sẽ làm ô nhiễm muối ăn, và có người cho rằng muối i-ốt có thể bảo vệ khỏi bức xạ.
Để đáp ứng những lo ngại này, phó trưởng văn phòng Viện dinh dưỡng và sức khỏe của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc Zhang Yu đã viết một bài đáp trên Khoa học Trung Quốc,
Nồng độ i-ốt và kali iodide trong muối i-ốt không cao, và cả hai đều không có công dụng bảo vệ chống bức xạ.
Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều i-ốt và kali iodide có thể dẫn đến ngộ độc i-ốt, thậm chí có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Tài liệu cũng cho biết, i-ốt là một dưỡng chất vi lượng cần thiết cho trao đổi chất và phát triển, là nguyên liệu chính để cơ thể tổng hợp hormon tuyến giáp. Trong muối ăn phổ biến chúng ta có thể thấy muối ăn được tăng cường i-ốt để ngăn ngừa bệnh thiếu hụt i-ốt.
Theo dữ liệu mới nhất do Tập đoàn Muối Trung Quốc công bố, hiện cấu trúc sản phẩm muối ăn tại Trung Quốc bao gồm 87% muối mỏ, 10% muối biển, 3% muối hồ, trong đó muối mỏ và muối hồ không bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm hạt nhân từ Nhật Bản. Zhang Yu nhấn mạnh rằng quy trình sản xuất muối ăn phải tuân thủ quy định an toàn thực phẩm, các cơ quan chức năng đã bắt đầu theo dõi phóng xạ ở các vùng liên quan, và công chúng không cần quá lo lắng. Muối chỉ là gia vị, không nên mua quá nhiều, nếu điều kiện bảo quản không đúng cách hoặc thời gian lưu trữ quá dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng muối i-ốt, không có lợi.
IV. Chuyên gia: Không cần tích trữ muối
Chủ tịch Hiệp hội Muối Trung Quốc Wang Xiaoqing cho biết, nói chung, về vấn đề nhập khẩu và xuất khẩu, Trung Quốc nhập khẩu nhiều hơn và xuất khẩu ít hơn, hơn nữa, nguyên liệu muối nhập khẩu chủ yếu được sử dụng trong công nghiệp như nguyên liệu hóa học.
Sản lượng muối ăn tại Trung Quốc đủ để đáp ứng nhu cầu.
Dữ liệu công khai cho thấy Trung Quốc là quốc gia có năng lực và sản lượng muối thô lớn nhất thế giới, vùng sản xuất muối được chia thành vùng muối biển, vùng muối mỏ và vùng muối hồ. Năm 2022, Trung Quốc đạt năng lực muối thô 115,85 triệu tấn, sản lượng đạt 83,9 triệu tấn; tiêu thụ muối thô năm 2022 đạt 58,3 triệu tấn, trong đó cấu trúc tiêu thụ: NaOH 51,86%, NaHCO3 36,85%, 11,29% còn lại; xuất khẩu muối thô 713.000 tấn, nhập khẩu 942.500 tấn. Khoảng 70% muối thô được tiêu thụ cho ngành hóa chất muối, phần còn lại được sử dụng cho muối ăn và mục đích khác.
Giáo sư Zhang Jinliang từ Học viện Khoa học Môi trường Trung Quốc cho biết, nếu rất lo lắng về vấn đề phóng xạ từ việc thải ra nước thải hạt nhân, người tiêu dùng cần kiên nhẫn xem xét và cố gắng tránh mua muối biển; ngoài ra, các cơ quan quản lý nên tăng cường giám sát phóng xạ đối với muối ăn, thiết lập giới hạn phóng xạ cho muối ăn.
Nguồn: Bắc Kinh Khoa Học Báo, Khoa Học Phản Bác, Tin Tức CCTV, Tân Kinh Báo